Badanie Wariografem Warszawa
1. Co to jest poligraf?
2. Jak działa wariograf?
3. Badania poligrafem i ich przebieg
4. Skuteczność badań poligraficznych
5. Czy można oszukać wariograf?
6. Badanie poligraficzne jako dowód w sądzie
"Jeśli mówisz prawdę,
nie musisz niczego pamiętać."
Mark Twain

1. Co to jest poligraf?
Poligraf, znany również jako wariograf, jest urządzeniem służącym do jednoczesnej rejestracji różnych parametrów fizjologicznych, które mogą być używane do wykrywania oszustwa lub wprowadzania w błąd. Nazwa "poligraf" pochodzi od greckich słów "poli" oznaczającego "wiele" i "grafos" oznaczającego "pisma" lub "zapis", co dosłownie tłumaczy się jako "wiele zapisów". Termin ten został wprowadzony w życie w latach 20-tych w USA.
W Polsce poligraf jest również znany pod nazwą wariograf. Nazwa ta została zaproponowana przez profesora Pawła Horoszowskiego w latach 60-tych. Profesor Horoszowski uważał, że nazwa "poligraf" może kojarzyć się z dziedziną poligrafii, dlatego zaproponował używanie nazwy "wariograf" w celu uniknięcia takiego skojarzenia.
Innym terminem używanym w kontekście poligrafu jest "Psychophysiological detection of deception", co można przetłumaczyć jako "psychofizjologiczne wykrywanie wprowadzania w błąd". Jest to ogólny termin naukowy, który odnosi się do wykorzystania poligrafu w celu diagnozowania oszustwa lub wprowadzania w błąd.
Choć nieprecyzyjne, termin "wykrywacz kłamstw" jest również często używany jako ogólny opis poligrafu. Jest to jednak termin niedokładny, ponieważ poligraf nie jest w stanie bezpośrednio wykrywać kłamstw. Zamiast tego, analizuje on różne parametry fizjologiczne, takie jak tętno, ciśnienie krwi, potliwość i oddech, w celu identyfikacji wzorców, które mogą sugerować wprowadzenie w błąd lub oszustwo.
Poligraf, czyli wariograf, jest narzędziem o szerokim zastosowaniu w dziedzinach takich jak kryminalistyka, wywiad śledczy, psychologia i medycyna sądowa. Jego głównym celem jest pomaganie w ustalaniu prawdy i wykrywaniu oszustwa. Mimo to, że nie jest on bezbłędny i może być poddawany krytyce, poligraf nadal pozostaje przydatnym narzędziem, które może dostarczyć cennych informacji i wskazówek w dochodzeniach i badaniach.

2. Jak działa wariograf?
Wariograf służy do rejestracji niewolicjonalnych odruchów człowieka. Działa na zasadzie monitorowania reakcji organizmu poprzez obserwację zmian zachodzących w autonomicznym układzie nerwowym (AUN). Ten system jest odpowiedzialny za przekazywanie bodźców zewnętrznych do organizmu, który z kolei reaguje w sposób adekwatny do sytuacji.
Reakcję autonomicznego układu nerwowego (AUN) związaną ze strachem, nazywamy reakcją „walcz lub wiej” (z ang. fight-flight), którą uzupełnia się jeszcze o trzeci element – „zastygnij” (z ang. freeze) – czyli powstrzymaj bieżące zachowanie. Reakcje te mają na celu zwiększenie szans na przetrwanie organizmu.
Autonomiczny układ nerwowy (AUN) jest odpowiedzialny za reakcję na niebezpieczeństwo, które jest indywidualnie postrzegane przez każdego człowieka. Kiedy układ jest aktywowany, powoduje nagłe zmiany w organizmie, aby przygotować osobę do spotkania z zagrożeniem.
W momencie wystąpienia zagrożenia lub stresu, organizm człowieka podlega różnym zmianom, na które nie mamy wpływu i nie jesteśmy ich świadomie w stanie kontrolować. Przykładami takich reakcji mogą być przyspieszony oddech, zwiększona lub zmniejszona częstotliwość bicia serca, oraz wzmożona potliwość skóry. Kiedy osoba jest pytana o wydarzenia z przeszłości podczas badania przy użyciu wariografu, również wywołuje to reakcje w jej organizmie.
Gdy ktoś mówi nieprawdę, dochodzi do dysonansu poznawczego, czyli różnicy pomiędzy tym, co się rzeczywiście wydarzyło, a tym, co osoba mówi. Dysonans ten wywołuje silny stres, strach i obawy przed możliwymi negatywnymi konsekwencjami swoich czynów. Wariograf jest w stanie wykryć te reakcje organizmu i zarejestrować je na wykresie.
Podczas badania wariografem, osoba jest podłączana do urządzenia, które monitoruje różne parametry fizjologiczne, takie jak tętno, oddech, potliwość skóry, czy ciśnienie krwi. Na podstawie tych danych, specjalista analizuje wykresy i szuka odstępstw od normy. Jeśli występują nieprawidłowości, mogą one wskazywać na to, że osoba nie jest szczera.
Przed przeprowadzeniem badania na wariografie, egzaminator powinien omówić wszystkie pytania, które zostaną zadane badanemu podczas podłączenia do urządzenia. Badani powinni mieć dokładną wiedzę na temat pytań, które zostaną im zadane podczas testów. Jeśli badany zdecyduje się oszukiwać w trakcie testu, jego mózg będzie postrzegał te pytania jako zagrożenie i automatycznie aktywuje swój system alarmowy.

3. Badania poligrafem i ich przebieg
Badanie poligrafem jest dobrowolnym procesem, który wymaga zgody osoby poddawanej badaniu. Wynik badania jest przekazywany w formie pisemnej lub elektronicznej, po przeprowadzeniu dokładnej analizy. Badanie wariografem może dostarczyć dodatkowych informacji, które mogą być przydatne w różnych kontekstach prawnych czy zawodowych. Jako specjaliści w tej dziedzinie, zapewniamy rzetelne i profesjonalne podejście do każdego badania, gwarantując naszym klientom kompleksowe wyniki.
Odpowiednio wykonany egzamin powinien składać się z następujących etapów:
1. Omówienie procedury badania poligrafem
2. Podpisanie zgody na badanie
3. Zebranie podstawowych informacji o badanym przez egzaminatora
4. Omówienie przedmiotu badania oraz pytań testowych
5. Przeprowadzenie testów.
6. Rozmowa po testach.
7. Analiza wykresów.
Miejsce badania
Aby zapewnić odpowiednie warunki do przeprowadzenia tych badań, konieczne jest znalezienie miejsca, które zapewni spokój i minimalizuje wpływ czynników zewnętrznych.
Temperatura w pomieszczeniu, w którym odbywa się badanie, również ma znaczenie. Powinna być komfortowa dla badanego, aby uniknąć niepotrzebnego dyskomfortu, który mógłby wpływać na wynik testu. Dlatego ważne jest, aby przed rozpoczęciem badania upewnić się, że temperatura w pomieszczeniu jest odpowiednia.
Ważnym aspektem przeprowadzania badań poligraficznych jest również fakt, że w pomieszczeniu nie powinno znajdować się nikogo oprócz badanego i poligrafera. Jest to konieczne, aby zapewnić prywatność oraz uniknąć jakichkolwiek zakłóceń podczas badania. Przy obecności innych osób badany może czuć się niekomfortowo, co może znacząco wpłynąć na wyniki testu.
Badany powinien również zaplanować odpowiednią ilość czasu na przeprowadzenie badania. Zaleca się rezerwację co najmniej 3 godzin, jednak niektóre badania mogą trwać dłużej. Ważne jest, aby mieć świadomość, że czas trwania badania może być różny w zależności od wielu czynników, takich jak skomplikowanie sprawy czy ilość pytań, które należy zadać.
Praktyczne informacje dotyczące badania
Aby zapewnić skuteczność i dokładność tego badania, istnieje kilka kluczowych czynników, które należy wziąć pod uwagę. Przede wszystkim, ważne jest, aby przybyć na badanie w czasie odpowiednim dla badanego. Jest to konieczne, aby zapewnić odpowiedni stan fizyczny i psychiczny przed rozpoczęciem testu. Osoba, która ma być poddana badaniu powinna być wypoczęta i po lekkim posiłku. Przez 24 godziny przed badaniem nie powinno się spożywać alkoholu i innych środków odurzających, które mogą wpływać na wyniki testu.
Kolejnym ważnym aspektem jest odpowiedni strój. Sugeruje się wygodny strój, który jednocześnie zapewni odpowiednią precyzję umiejscowienia czujników. Niektóre czujniki zakładane są na ubranie, dlatego np.: grube swetry nie są pożądane, ponieważ mogą utrudnić ich umiejscowienie — w tym wypadku chodzi o dwa czujniki mierzące amplitudy oddechu i częstotliwość oddychania.
Jeśli osoba w dniu badania na poligrafie czuje się źle lub jest chora, należy przełożyć spotkanie. Jest to konieczne, aby zapewnić dokładność i wiarygodność wyników testu.
Badanie na poligrafie i jego rezultaty są poufne i nie są omawiane albo rozpowszechniane komukolwiek bez wcześniejszej, pisemnej zgody badanego. Jest to istotne z punktu widzenia zachowania prywatności i ochrony danych osobowych. Wszelkie informacje uzyskane podczas badania są chronione przez przepisy prawa i nie mogą być wykorzystywane w nieodpowiedni sposób.

4. SKUTECZNOŚĆ BADAŃ POLIGRAFICZNYCH
Dzięki swojej metodologii opartej na naukowych podstawach, poligraf może osiągnąć imponujący wskaźnik dokładności, sięgający 95% lub nawet więcej. Oczywiście, aby uzyskać takie wyniki, niezbędne jest przestrzeganie odpowiednich standardów rekomendowanych przez American Polygraph Association (APA), które zarówno przeprowadza badania naukowe z wykorzystaniem testów poligraficznych, jak i patronuje innym badaniom naukowym.
Skuteczność badań poligrafem jest uzależniona od wielu czynników, ale przestrzeganie właściwych standardów jest kluczowe. American Polygraph Association (APA) opracowało te standardy w celu zapewnienia najwyższej jakości badań. Dzięki nim poligraf może dostarczyć niezwykle cenne informacje, które mogą pomóc w wykrywaniu nieszczerości.
Badania poligraficzne odgrywają istotną rolę w różnych dziedzinach, w tym także w pracy służb specjalnych. Dowodem na to jest wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 5 stycznia 2016 r., który w swoim uzasadnieniu podkreślił, że kilkadziesiąt osób w Polsce posiada odpowiednie przeszkolenie i pracują jako poligraferzy. Te osoby są zatrudnione przez wszystkie służby specjalne, co świadczy o tym, że badania poligraficzne są nieodłącznym elementem ich codziennej pracy.
Służby specjalne muszą minimalizować ryzyko i błędy oraz eliminować możliwość pomyłki przy realizacji swoich zadań. Dlatego też korzystają z badań poligraficznych, które pozwalają na weryfikację źródeł informacji, funkcjonariuszy służb oraz kandydatów do służby. Ta praktyka potwierdza, że metody stosowane w badaniach poligraficznych są sprawdzone i uznane za rzetelne i wartościowe.
Wniosek, który można wyciągnąć z powyższych informacji, jest jasny - badania poligraficzne mają dużą wartość, zarówno dla służb specjalnych, jak i dla innych dziedzin. Ich skuteczność i rzetelność zostały potwierdzone przez praktykę, co sprawia, że są one nieocenionym narzędziem w procesie weryfikacji informacji, pracowników oraz wspomnianych wcześniej kandydatów do różnych form służby.
Warto zatem docenić i wykorzystywać możliwości, jakie dają badania poligraficzne, ponieważ przyczyniają się one do minimalizacji ryzyka i błędów oraz eliminacji możliwości pomyłek.

5. CZY MOŻNA OSZUKAĆ WARIOGRAF?
To, czy można oszukać wariograf, zależy od umiejętności i przygotowania egzaminatora.
Poligraferzy zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Badań Poligraficznych (PTBP) muszą posiadać odpowiednie przygotowanie i wykształcenie. Muszą ukończyć kursy potwierdzone certyfikatami oraz przechodzić okresowe szkolenia, aby utrzymać status członka Polskiego Towarzystwa Badań Poligraficznych (PTBP) i pozostać w zawodzie.
Ważne jest, aby poligrafer miał umiejętność interpretacji odczytów poligrafu. Niektóre osoby mogą mieć naturalne reakcje fizjologiczne na stres, które mogą wpływać na wynik testu. Poligrafer musi być w stanie odróżnić te naturalne reakcje, od reakcji wynikających z kłamstwa.
Oczywiście, istnieją różne metody próby oszukania poligrafu, takie jak kontrolowanie reakcji fizjologicznych, stosowanie technik oddechowych czy stosowanie substancji chemicznych. Jednakże zazwyczaj poligraferzy są przeszkoleni w rozpoznawaniu takich prób i mają szeroką wiedzę na temat technik oszukiwania.
Podsumowując, nie można oszukać wariografu, ale wariograf może pokonać poligrafera, jeżeli ten nie posiada odpowiedniego przeszkolenia.

6. Badanie poligraficzne jako dowód w sądzie
Badania poligraficzne, znane również jako badania wariograficzne, są jednym z narzędzi stosowanych w postępowaniu sądowym. Na podstawie art. 192a § 2 k.p.k i art. 199a k.p.k., możliwe jest zastosowanie tych badań na dowolnym etapie postępowania, niezależnie od statusu procesowego danej osoby - czy to jest to oskarżony, podejrzany czy świadek.
W praktyce organ prowadzący postępowanie może zdecydować, że konieczne jest przeprowadzenie ekspertyzy z zakresu badań poligraficznych, na podstawie art. 278 k.p.c. i art. 84 k.p.a. Tego rodzaju ekspertyza może być również przedstawiona przez jedną ze stron w postępowaniu cywilnym.
Badania poligraficzne są narzędziem, które ma na celu ułatwienie ustalania prawdy. Wpływają one na wiarygodność zeznań danej osoby. Ich wyniki muszą być oceniane w kontekście innych zgromadzonych dowodów.
W przypadku zastosowania badań poligraficznych, istotne jest zapewnienie profesjonalnego podejścia i wysokiej jakości wykonania tych badań. Badanie musi być przeprowadzone przez doświadczonego specjalistę, który posiada odpowiednie kwalifikacje i wykorzystuje sprawdzony sprzęt.
Wnioski z przeprowadzonych badań poligraficznych mogą stanowić ważny element w procesie sądowym, jednak ostateczne rozstrzygnięcie należy do sądu. Organ odpowiedzialny za prowadzenie postępowania musi uwzględnić wszystkie zebrane dowody i ocenić ich wiarygodność.